تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)

میژووی ژِیاری كوردستانکردی است به معنیتاریخ تمدن كردستانار.اچ.تاونی :,,گذشته چیز تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

مەجید قەیتولی:تشکیل اردوی جنگی سالارالدوله با محوریت سواره نظام "شیخ اسماعیلی"در8 ربیع الاول(1330ه.ق) سردار مجلل پیشخدمت محمدعلی شاه با ده سوار وارد شد و مستقیما به تلگراف خانه رفته با سالارالدوله شروع به مخابره نموده و از تلگراف خانه بیرون آمده به عنوان اینکه از طرف شاه دستورات برای سالارالدوله آورده است، مستقیما به جانب کرمانشاه شتافت  و پس از چند ر تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

(شارام شێخ سمائیلی)(ژیار):فرقه قادریه ونقش" شیخ  اسماعیل ولیانی جد اعلای طایفه ی شیخ اسماعیلی" د& تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

دەشتی شارەزوور دەشتێکی گەورەی کوردستانە کە لە پارێزگای سلێمانیدایە کە کەوتووەتە نێوان سلێمانی و دەربەندیخان.ناودەستکاریوا دەردەکەوێت کە وشەی شارەزوور لە دوو وشەی کۆنی ئێرانی: شاھ (شا) و رەزوور (دارستان) پێکھاتووە کە بە سەر یەکەوە واتای "دارستانی شاھانە" دەدات.[١]مێژوودەستکاریلە چەند بەڵگەیەکی ساسانییەکاندا ناوی شارەزوور ھاتووە.[٢]لە سەدەی چوارەمی زایینیدا ھەندێ لە شارەزوورییەکان کە چوونەتە سەر ئایینی مەسیحییەت، بە دەستی شای ساسانی دەکوژرێن.ھراکلیووس (Heraclius) ئیمپراتۆری ڕوومی لە مانگیی ٢ی ساڵی ٦٢٨ی زایینی لە شارەزوور بووە.لە ساڵی ٦٤٢ی زایینی لە دەشتی شارەزووردا شەڕی نێوان ساسانییەکان و سوپای ئیسلام ڕوو دەدات و ئیسلام دێتە ناوچەی شارەزوور.دەسەڵاتی شارەزوور، لە سەدەی ١١ تاوەکوو سەدەی ١٦، بە دەستی میرنشینی ئەردەڵانەوە بووە. شوێنەوارەکانی ئەو سەردەمە لە «یاسین تەپە»دا بە جێ ماوە.لە ساڵی ١٥٥٤ ناوچەکە دەکەوتە دەستی عوسمانییەکان و ئەیالەتی شارەزوور دادەمەزرێت.[٣]سەرچاوەکاندەستکاریE.J.W. Gibb memorial series, 1937, E. J. Brill, University of Califoiaکارنامەی ئەردەشیری پاپەکان، بەشی ٦Gábor Ágoston, Encyclopedia of the Ottoman Empireموضوعات مرتبط: حکومت اردلان ، حکومت بابان ، تاریخ اردلان ، طایفه ی شیخ اسماعیلی برچسب‌ها: شیخ اسماعیلی , شهرزور تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

دوره چهارمفعالیتهای اجتماعی/ سیاسیمقارن با سالهای جنگ اول بین‌الملل(1334 – 1335 هجری قمری)روز 26 رمضان 1332 هجری قمری جنگ اول بین‌الملل اعلام می گردد. در طی این جنگ عالمگیر زمامداران و رجال سیاسی ایران به دو دسته تقسیم می شوند. یک دسته از آنها موسوم به (مهاجرین) به ریاست نظام السلطنه مافی و به طرفداری از آلمان و عثمانی در دارالدوله کرمانشاه دولت تشکیل می دهند و دسته دیگر به زمامداری شاه و مستوفی الممالک و تنی چند از رجال در تهران می مانند و جانب روسها را می گیرند.در همین ایام اردوی قزاق به ریاست (مامانوف) در سنندج مستقر می شود و بدینگونه کردستان به اشغال قوای روسیه تزاری در می آید. برای نخستین بار در اوائل محرم 1333 هجری قمری جنگ سختی بین قوای روسی و گروهی از آلمانی ها و اطریشی ها در نزدیکی کامیاران و میان دربند(ناوده روه ن) در می گیرد.مامانوف نیروهای خود را از سنندج خارج می کند و در سال 1334 هجری قمری جهاد عمومی مردم منطقه کردستان علیه قوای اشغالگر روسی آغاز می شود و در این جهاد قاطبه مردم کرد از قوای عثمانی جانبداری می کنند. نیز عموم مشایخ نقشبندی کردستان از جمله شیخ حسام‌الدین و شیخ علاءالدین و شیخ نجم‌الدین به همراه مریدانشان در این جهاد شرکت می کنند. همچنین چهره‌های شناخته شده‌ای مانند سنجر خان وزیری و سردار رشید اردلانی و علی اکبر خان سردار مقتدر سنجابی در چندین درگیری راه را تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

دوره ششمفعالیتهای اجتماعی / سیاسی(1337 ـ 1340 هجری قمری)مقارن دوره حکومت شریف‌الدوله در کردستاندر 17 جمادی الثانی 1337 هجری قمری علیمحمد خان کاشانی ملقب به ‌شریف الدوله به عنوان حکمران کردستان به سنندج وارد می شود. در همین ایام در سراسر کردستان عشایر و بویژه سرحدنشینان کردستان در برابر حکومت سرکشی نشان می دهند. جمعی نیز تحت عنوان جمعیت دمکرات در سنندج آشوب به پا می کنند. از طرفی شیخ محمود در سلیمانیه در پی کسب استقلال کُرد است. از سوی دگر قوای دولتی شهر سنندج را تخلیه و به تهران باز گشته‌اند. در چنین اوضاع و احوالی شریف‌الدوله دوره حکمرانی خود را در کردستان آغاز می کند. وی به منظور برقراری نظم وکنترل نمودن اوضاع سنندج از شیخ محمد مردوخ استمداد می طلبد. مردوخ جهت نشان دادن حسن نیت و اثبات تمایل به همکاری با دولت در برقرار ساختن انتظام و امنیت شهر یکصد و پنجاه تفنگچی آماده می کند و آنها را به کشیک شبانه در اطراف شهر می گمارد. پس از چندی شریف‌الدوله از مردوخ می خواهد که با شیخ ابراهیم (از سران جمعیت دمکرات) صلح کند. پس از انجام یک سلسله مباحثات در این زمینه بالأخره شریف‌الدوله مردوخ و شیخ ابراهیم را وادار به آشتی و مصالحه می نماید. در 16 رجب 1337 هجری قمری بنا به استدعای شریف‌الدوله حکم ریاست معارف و اوقاف کردستان از سوی نصیرالدوله وزیر معارف برای شیخ محمد مردوخ صادر می شود.مقارن همین تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

(شارام شێخ سمائیلی)(ژیار):شهرزور یکی از مراکز زندگی"طایفه ی شیخ اسماعیلی"بخش یازدهمحکومت اردلانیان در شهرزور(٥٦٤ هجری تا۱۲۸٤  هجری)(۱۱٦۸میلادی تا۱۸٤٦میلادی)خاستگاه اردلانیان(۳)اردلان از نسل قباد اردل هستنددونظریه در باره خاستگاه اردلانیان وجود دارد:نظریه اول قبلا  در بخش دهم ذکر گردیداما نظریه ی دوم:قباد اردل  ازدودمان مستقیم قباد اول امپراتوری ساسانی است (٤۸۸ میلادی تا ٥۳۱ میلادی)است که از طرف پدرش جاماسب حاکم اخلاط بود .(بدلیسی،شرفخان)ابوعبدالله حسین بن دوستک حاربختی به نام باز سلسه باز مروانیان را در سال ۳۷۲ هجری تاسیس کرد . آنها از نوادگان قباد ساسانی بودند(بدلیسی،شرفخان)به هنگام پادشاهی ابونصر احمد بن مروان؛ (٤۰۲ هجری تا٤٥۳ هجری)پادشاهی مروانیان در اوج قدرت بود (ابن الارزق)مروان سیاستمداری ماهر بود  ود دوران او حاکم بویه ای فارس ،امپراتور روم شرقی (بیزانس) خلیفه ی فاطمی مصر  ونماینده ی خلیفه ی عباسی در جشن تاج گذاری اوشرکت داشتند. (اردلان ،شیرین ص۲٤)بعد از سقوط حکومت باز مروانیان ،پس از وقفه ای کوتاه دوسلسله ی جدید از خاکستر آنان بوجودآمد :یکی:سلسله ژورکی در بدلیس ودیاربکردیگری:خاندان اردلان د٥٦٤ هجری در کردستان مرکزی وجنوبی که هفت قرن دوام یافت (اردلان،شیرین ص۲۸)شاهزاده خسرو یا بابا اردل در شهرزور ود میان گورانیان منطقه ی پالنگان اورا  تجسم ثانی می دانستند،تاریخ بعدها اورا بع تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

(شارام شێخ سمائیلی)(ژیار):شهر زور در یکی از مراکز طایفه ی شیخ اسماعیلی بخش دوازدهمحکومت بابا اردل(۱۱۱٦میلادی تا۱۲۰۹میلادی)(٥٦٤هجری تا٦۰٦هجری)طایفه ی اردلان بالنسبه از همه اکراد بزرگ منش تر بوده اند.بزرگ ایشان بابا اردلان ازنبیره واحفاد محمد بن مروان است(شریف قاضی)بابا اردل پس از تسلط بر بر شهرزور متوجه پالنگان محل طایفه ی کلهر وگوران بود به تصرف خود در آورد ود آنجا قلعه ی مهمی بنا نهاد که لنگ دروازه از آن هنوز در پالنگان باقی مانده است .بابا اردل ٤۲سال در نواحی پالنگان حکومت نمود .تا نوبت به پسرس کاک بهلول رسید (مردوخ،شیخ محمدص۳۱۲)به گفته ی بدلیسی خاندان اردلان بزرگترین قبیله ی یکجانشین کشور بود وبا گذشت زمان قبیله منحل شد ولی نام خود را به سلسه اردلان وکردستانات جنوب شرقی داد(بدلیسی ،امیر شرفخان صص۱۱۷-۱۱۸)بابا اردل بیشتر رهبر معنوی بود تا رهبری سیاسی(اردلان ،شیرین ص۲۸)منابع:۱-اردلان،مستوره ،تاریخ اردلان۲-اردلان ،شیرین،خاندان کرد اردلان،ترجمه ؛مرتضی اردلان۳-بدلیسی،امیر شرفخان،شرفنامهشاره زوور دانەیک تر ڵە جیگای ژیانی شێخ سماییلیبەشی دوانزەدەسەڵاتی بابا ئەردەڵ(۱۱۱٦زایینی تا۱۲۰۹زایینی)(٥٦٤کۆچی تا٦۰٦کۆچی)تایفەی ئەردەڵان ڵە تواووی کوردەکان گەورە ئاکارتر بووگن. گەورەی ئەوان باوە ئەردەڵ ڵە نەتەوەی حەمەی کۆڕی مەروانە.(شریف قازی)باوە ئەردەڵ دوای گرتنی شارەزوور پاڵەنگانیشی گرت کە جێگە تایفە تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

(شارام شێخ سمائیلی)(ژیار):"شهرزور و علی شکر (اسفندآباد)"دو مرکز  از مراکز زندگی طایفه ی شیخ اسماعیلی"بخش سیزدهم در زمان حکومت کاک بهلول پسر بابا اردلان(٦۰٦هجری تا ٦۲۹هجری)(۱۲۰۹میلادی تا ۱۲۳۱میلادی)کلول یاکاک بهلول جانشین پدرش بابا اردلان شد.(صادق الملک ص۱۱٥)نام او کلول که اختصار کاک بهلول بود نشانگر این است که وی تجسم ثانی داشته است(ایزدی به نقل از بدلیسی)او قلمرو سرزمین پادشاهی پدرش را تا قلمرو علی شکر(اسفندآباد )توسعه داد.(اردلان ،شیرین)کلول بیگ پسر پیر بداق پسر میر ابدال از نسل قباد اردل پسر بهرام از نوادگان قباد اول ساسانی می باشد .(مردوخ،شیخ محمد ص۳۱۳)کاک بهلول با نهایت شجاعت ونیرومندی متصرفات اردلان را افزوده است. ومنطقه ی سقز ،زرین کمر(گروس) ،قلمرو علی شکر یا اسفند آباد را به تصرف خود در آورده است واز شرق به همدان ازغرب اربیل واز شمال به زنجان واز جنوب به کرمانشاه وسنقر وسلیمانیه که آن زمان شارباژیر گفته می شد به انضمام کوی وحریر ورواندز وشهرزور داخل در متصرفات غربی کاک بهلول بوده استوهم در قلعه ی زلم وهم در قلعه پالنگان ۲۳سال با استقلال حکمرانی کرده استمنابع:۱.مردوخ،شیخ محمد ،تاریخ مردوخ۲.اردلان ،شیرین ،خاندان کرد اردلان،ترجمه مرتضی اردلان۳.بدلیسی،امیر شرفخان،شرفنامه"شارەزوور وناوچەی عەلی شەکەر (ئیسفند ئاوا) ""دو ناوچە ڵە ناوچەکانی ژیانی تایفە ی شێخ سماییلی"بەشی سیانزەڵە دە تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب

"شهرزور و اسفندآباد" دو مرکز  از مراکز زندگی" طایفه شیخ اسماعیلی"بخش چهاردهمسلطنت خدر بیگ اردلان فرزند کاک بهلول (٦۲۹ تا ٦٦۳ هجری قمری)(۱۲۳۲ تا ۱۲٦٤میلادی)خضربیگ جانشین پدرش شد و با حسن تدبیر ۳٤ سال متصرفات خود را در نهایت خوبی اداره کرد. (روحانی، بابامردوخ)و در نهایت حق گذاری، عقل و تدبیر مملکت پدر را اداره کرده است. (مردوخ، شیخ محمد)خضر انسان نامیرای  سبز رنگ برکه ها (یکی از هفت تجسم ثانی) از جایگاه بس والا در کردستان برخوردار است. وی که به اشکال مختلف ظهور می کند و آرزوهای مستمندان را تحقق می بخشد. (ایزدی)جشن چهارشنبه سوری که آخرین چهارشنبه هرسال برگزار می شودبه وی تعلق دارد. (ایزدی)خضر اول در سال ٦٦۳ هجری قمری درگذشت. (روحانی، بابا مردوخ)وی نه قلمرویی ازدست داد و نه قلمرویی افزودن بر قلمرو خود به دست آورد و همچنان در حفظ قلمرو خود از جمله شهرزور و اسفندآباد کوشیده است.منابع:۱. مردوخ، شیخ محمد، تاریخ مردوخ۲. روحانی، بابا مردوخ، تاریخ مشاهیر کرد۳. ایزدی،کردهاتهیه کننده: شهرام شیخ اسماعیلی@sheikhesmaeili"شارەزوور وئیسفەند ئاوا"دو ناوەند لە ناوچەکانی ژیانی "تایفە شێخ سماییلی"بەشی چواردەپاوشایی خدر بەیگ ئەردەڵان کۆڕی کاک بەهڵوڵ(٦۲۹ تا ٦٦۳ کۆچی مانگی)(۱۲۳۲ تا ۱۲٦٤زایینی)خدربیگ جێگەی باوکی گرتەوە وباچاکی ۳٤سال وڵاتەکەی بەرێوە بردوە.(روحانی)ولەوپەری ئەمەگناسی وچاکی وڵاتی باوکی بەرێوە ب تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...ادامه مطلب