تاریخ شهرزور (بخش یازدهم)

(شارام شێخ سمائیلی)(ژیار):
شهرزور یکی از مراکز زندگی"طایفه ی شیخ اسماعیلی"
بخش یازدهم
حکومت اردلانیان در شهرزور
(٥٦٤ هجری تا۱۲۸٤  هجری)
(۱۱٦۸میلادی تا۱۸٤٦میلادی)
خاستگاه اردلانیان(۳)
اردلان از نسل قباد اردل هستند
دونظریه در باره خاستگاه اردلانیان وجود دارد:
نظریه اول قبلا  در بخش دهم ذکر گردید
اما نظریه ی دوم:
قباد اردل  ازدودمان مستقیم قباد اول امپراتوری ساسانی است (٤۸۸ میلادی تا ٥۳۱ میلادی)است که از طرف پدرش جاماسب حاکم اخلاط بود .(بدلیسی،شرفخان)ابوعبدالله حسین بن دوستک حاربختی به نام باز سلسه باز مروانیان را در سال ۳۷۲ هجری تاسیس کرد . آنها از نوادگان قباد ساسانی بودند(بدلیسی،شرفخان)
به هنگام پادشاهی ابونصر احمد بن مروان؛ (٤۰۲ هجری تا٤٥۳ هجری)پادشاهی مروانیان در اوج قدرت بود (ابن الارزق)
مروان سیاستمداری ماهر بود  ود دوران او حاکم بویه ای فارس ،امپراتور روم شرقی (بیزانس) خلیفه ی فاطمی مصر  ونماینده ی خلیفه ی عباسی در جشن تاج گذاری اوشرکت داشتند. (اردلان ،شیرین ص۲٤)
بعد از سقوط حکومت باز مروانیان ،پس از وقفه ای کوتاه دوسلسله ی جدید از خاکستر آنان بوجودآمد :
یکی:سلسله ژورکی در بدلیس ودیاربکر
دیگری:خاندان اردلان د٥٦٤ هجری در کردستان مرکزی وجنوبی که هفت قرن دوام یافت (اردلان،شیرین ص۲۸)
شاهزاده خسرو یا بابا اردل در شهرزور ود میان گورانیان منطقه ی پالنگان اورا  تجسم ثانی می دانستند،تاریخ بعدها اورا بعنوان بابا اردل از او یاد کرده است(اردلان مستوره)
منابع:
۱-اردلان،مستوره ،تاریخ اردلان
۲-اردلان ،شیرین،خاندان کرد اردلان،ترجمه ؛مرتضی اردلان
۳-بدلیسی،امیر شرفخان،شرفنامه
٤-ابن الارزق

شاره زوور یەکێ ڵە ناوەندەکانی ژیانی تایفەی شێخ سماییلی
بەشی یازدەهەم
دەسەڵاتی ئەردەلانیەکان ڵە شارەزوور
(٥٦٤کۆچی تا۱۲۸٤ کۆچی)
۱۱٦۸زایینی تا۱۸٤٦ زایینی)

بنەرەتی ئەردەڵانیەکان(۳)
ئەردەڵانیەکان نەتەوە قوباد ئەردەڵن
دوو ڕا سەبارەت بە بنچینە ی ئەردەڵانەکان هەیە:
ڕای هەوەڵ ڵە پێشدا  باسکرا
بەڵام ڕای دووم:
دەڵێ قوباد ئەردەڵ ڵە بنەماڵەی قوبادی ئەوەڵ پاوشای ئیمپراتوری ساسانیە( ٤۸۸ زایینی تا ٥۳۱زایینی)
کە ڵە ڵایەن باوکیەو جاماسپ کرا بەرێوەبەری ئەخلات.(بەتلیسی)
ئەبوو عەبدوڵا حسین کور دوستەک حاربەختی بەناوی باز دەسەڵاتی بازمەروانیانی دامەزراند.باز مەروانیان نەتەوە قوبادی ساسانی بوون.(بتلیسی)
ڵە کاتی پاوشایەتی ئەبوو نەسر ئەحمەد کۆڕی مەروان(٤۰۲کۆچی تا٤٥۳کۆچی)پاوشایەتییەکەیان ئەوپەری دەسەڵاتی خوەی بوو.(ابن الارزق)
مەروان پیاوێکی ڵێهاتوو بوو کە ڵە کاتی تاج ڵە سەرنیان دەسەڵاتدارانی،بویە ی فارس،ئیمپراتوری ڕومی روژهەڵات ،خڵیفە فاتمی وعەباسی ڵە بارەگاکەیە یان خۆیان بون یا وەک خڵیفەی عەباسی نوێنەریان ناردبوو.(ئەردەڵان،شیرین)
دوای ڕوخانی باز مەروانیەکان دوای ماوەی کورت،بڵیسە ئەم دەسەڵاتە دو دەسەڵاتی تازەی ڵێ وەدی هات :
یەکەم :ژوروکی ڵە بەتلیس ودیاربەکر
دووم:بنەماڵە ئەردەڵان ڵە ٥٦٤کۆچی ڵە کوردستانی ناوەندی و باشوور کە حەوت سەدەدە بەردەوام بوو.(ئەردڵان،شیرین)
شازادە خەسرەو ڵە شارەزوور وڵە نێوان گۆران وکەڵهوڕاندا بە "تجسم ثانی" ئەیاناسی،مێژوو دواتر ئەوی بە نازناوی بابا ئەردەڵ ناساند.(ئەردەڵان ،مەستورە)

سەرچاوەکان:

۱-اردلان،مستوره ،تاریخ اردلان
۲-اردلان ،شیرین،خاندان کرد اردلان،ترجمه ؛مرتضی اردلان
۳-بدلیسی،امیر شرفخان،شرفنامه
٤-ابن الارزق

موضوعات مرتبط: تاریخ کردستان ، حکومت اردلان ، تاریخ اردلان ، طایفه ی شیخ اسماعیلی
برچسب‌ها: شیخ اسماعیلی , شهرزور تاریخ شهرزور (بخش چهاردهم)...